Tuesday, March 27, 2007

Transgenik patates

Hükümetin dün açıkladığı, yeni bir transgenik patates türü üzerindeki denemelere izin verilmesi yönündeki kararı patates endüstrisi ve ülkenin büyük cips üreticileri tarafından şiddetli itirazla karşılandı. İngiliz Patates Kurulu[1], 1840larda İrlanda’da patates kıtlığına neden olan geç yanık hastalığına dirençli patates denemelerine karşı çıkmasını, tüketicinin Genetik Modifikasyon (GM) teknolojisine güvensizliğiyle temellendirdi.
Kurul, GM deneyleriyle ilgili kamusal kaygıların “daha önemli” olduğunu ve deneylere başlanmandan önce türler arası gen geçişleri ile ilgili endişelerin bertaraf edilmesi gerektiğini vurguladı. Hükümet, önümüzdeki sene Derbyshire ve Cambridgeshire’daki 5 acre[2] lik parsellerde BASF adlı şirkettin ürettiği transgenik patateslerin üretimine izin verdi.
Koşullar, parsellerin denemelerden sonra 5 yıl nadasa bırakılmasını şart koşmaktadır. Böylece, gözden kaçırılan yumrular bozulacak ve hasat edilen patateslerden hiçbiri besin zincirine girmemiş olacak. BPC’nin yönetim şefi Helen Priestly “ Bu teknolojiyi ileri boyutlarıyla anlamaya başladığımızda, halk hangi aşamaların uygulandığı ile ilgili rahat olacaktır” şeklinde konuştu. “Bununla birlikte, bölgede ticari ürünlerin GM materyal tarafından kontamine edilmemesini ve insanların gıda zincirine hiç GM materyal girmemesini sağlayacak katı prosedürler bulunmakta. Halk, prosedürlerin etkin bir şekilde sürdürüldüğü ve deneylerdeki süreçlerin şeffaflığı konusunda şüphede bırakılmamalıdır.”
“Tüketicilerin perakende satışla veya gıda hizmet sektörünü yoluyla edindiği patatesin hala genetik modifikasyonsuz olduğunu anlamaları son derece önemli.”
İngilterenin en büyük cips üreticisi olan McCain Foods’un yöneticilerinden Bill Bartlet “Tüketici GM gıdalara karşı duruş sergilediğinde McCain Foods karardan üzüntü duyacaktır” demiştir.
Toprak Derneği’nin politika sorumlusu Lord Melchet hükümetin, halkın ne yemek istediğini belirleme hakkını, halk sağlığını ve güvenliğini ihmal ettiğini vurguladı.
“Amerika’da bile McDonald’s, McCain, Pringles ve Burger King yıllar önce GM ye karşı çıktı. Birleşik Krallıkta herhangi bir insanın bilerek ve isteyerek GM patates cipsi alma ihtimali sıfırdır. Bu denemeler muazzam bir para ve zaman israfıdır.” diye ekledi.
Firma, bilim komitesinde GM patatesle beslenmiş farenin midesinde lezyon oluşumuna işaret eden çalışmanın çokça eleştirildiği devlet destekli bilimsel araştırmalara dayanarak, GM patatesin herhangi bir sağlık sorununa yol açma potansiyeli olduğu yönünde hiçbir bilimsel verinin olmadığını iddia etmiştir.Uzmanlar, patatese fungal saldırılara dirençli ticari türler elde etmek amacıyla, Meksika’daki yabani akrabalarından doğal direnç geninin kullanımının GM endüstrisinde büyük bir yenilik olduğunu söylemektedirler.
İngiltere’deki denemelerde kullanılan ilk jenerasyon ürünler ya doğal pestisitler içermekteydi ya da herbisitlere dirençliydi.Monsanto gibi şirketlerin temsilcileri, her zamanki gibi, ilk jenerasyon GM ürürnlerin çiftçilerin girdi maliyetini azaltmaktan öte bir kamusal faydası üzerine düşünemediler.
Hükümetin 2003 yılında yaptığı saha çalışmaları, amaçlanan herbisit kullanımının doğal hayata varolan pratiklerden çok daha fazla zarar verdiğini göstermiştir.
Bununla birlikte, temel ürünlerden birinin herhangi bir hastalığa dirençli hale getirilmesi GM teknolojisinin üzerinde durulan faydalarından biridir.
Oxford Üniversitesi Bitki Bilimleri Bölümü profesörlerinden Chris Leaver, patates eşeyli üreyen bir bitki olmadığından ve yumrular aracılığı ile çoğaltıldığından genlerin yayılması gibi bir problemle karşılaşılmayacağını iddia etmiştir.
Prof. Joe Perry “Bilim insanları GM teknolojisinin insan sağlığı veya çevre için herhangi bir zararını tespit etmesi durumunda Avrupa Birliği yasaları GM teknolojisinin yasaklanmasını gerektirir. Bu nedenle, deneyler gerçek zararın ortaya koyulmasının tek yoludur” şeklinde konuşmuştur.

3. PATATES EKİM DENEMESİ “ARKA KAPIDAN GM”
GM karşıtları, hükümeti İngiltere’deki iki deneme bölgesiyle ilgili çelişkili raporları kabul ederek genetiği değiştirilmiş ürünleri arka kapıdan sokmaya çalışmakla suçladılar.
Dün Defra BASF bitki Bilimlerinin Cambridgeshire ve Derbyshire’daki deneme bölgelerinde GM patates üretmesine izin verdi. Önümüzdeki ilkbaharda yetiştirilecek olan ürünler yabani bir patates türünden aktarılacak bir gen ile modifiye edilerek yanık hastalığına – ki bu hastalık üreticilere yılda 70 milyon £ mal olmaktadır- dirençli hale getirilecek.
BASF, bitkilerin “dikkatle kontrol edilen koşullarda” yetiştirildikten sonra yok edileceğinin altını ısrarla çizmektedir. Ancak Batı ülkelerinden aktivistler, bu denemelerin GM ürünlerin tüm ülkede yaygın şekilde yetiştirileceğinin habercisi olmasından kaygı duymaktalar.
Andrew George: Bu denemelerin, hükümetin arka kapıdan GM ürün yetiştirme planlarının ilk adımı olduğuna dair kaygıları olduğunu söyledi.
“Görünen o ki hükümet, halkın kaygılarına kayıtsız kalmak pahasına politik baskılar sonucunda bu teknolojinin kullanımına izin veriyor”.
BASF, yanık hastalığına yol açan fungal bir organizma olan phytophthora infestans a dirençli patates üretme deneyleri oldukça tartışmalı.
Firma, organizmaya direnç kazandıran özelliğin Orta Amerika And Dağlar’ındaki uzak bir vadide yetişen yabani bir patates türünden alındığını söylemektedir.
BASF’tan Chris Wilson; denemelerin yakın zamanda Birleşik Krallık’ta GM uygulanacağı anlamına gelmediğini ısrarla vurgulamaktadır.
Bu denemelerde üretilen hiçbirşey yenmeyecektir. Üretilen patatesler dikkatlice kontrol edilen koşullarda incelenerek yok edilecektir.
Bir aktivist olan Robert Vint, denemeleri “çıtanın ince ucu” olarak değerlendirmektedir. Vint:”Bu denemelerin yapılması için, hükümet üzerindeki GM teknolojisinin uygulanmasına yönelik politik baskı dışında hiçbir neden yoktur” şeklinde konuşmaktadır.
“Halihazırda, patates yanık hastalığıyla mücadele etmek üzere organik çiftçiler ve üreticiler tarafından geliştirilmiş yöntemler mevcuttur. Bu nedenle, bu kararın arkasındaki nedenler sorgulanmalıdır”.
Vint’in görüşlerini paylaşan Linkinhorn’da organik koyun ve sığır yetiştiriciliği yapan Lavinnia Halliday, bunun GM üretim yönünde atılmış ileri bir adım olduğunu vurgulamaktadır.”
Ulusal Çiftçiler Birliği Sözcüsü Ian Johnson uygulamanın, ürün yetiştiriciliğine getireceği “potansiyel faydalardan” kaygı duyduğunu belirtti.
Friends of Earth[3] batı ülkeleri sözcüsü Maurice Spurway denemelerin “kaygı verici” olduğunu söylemiştir.

Özgün metin: http://www.telegraph.co.uk/news/main.jhtml?xml=/news/2006/12/02/nchips02.xml

Çeviren : Öncü Maracı

[1] British Patato Council
[2] 20 dönüm
[3] Dünya dostları

No comments: